mei
01
2008
Opdrachtgevers opgelet: vraag voor de aardigheid eens uitleg aan je tekstschrijver wat nu ook al weer een koppelwerkwoord is. Wat iedereen tenslotte op de middelbare school heeft geleerd, toch? Niet als uitgangspunt om hem of haar mee af te branden natuurlijk, want zo zijn we niet getrouwd.Â
Â
Vraag twee: welke van de woorden uit het klassieke rijtje* verdienen nu echt de kwalificatie koppelwerkwoord en welke niet (en waarom)?
Â
‘Slam dunkt’ hij of zij vlot – en begrijpelijk – de antwoorden? Verhoog dan spontaan het uurtarief, ok? En onthoud, schijn heet te bedriegen; tekstschrijvers die zakken voor deze test, dat komt wel eens voor, blijken vaak helemaal niet ondermaats te zijn.
Â
*Zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken, voorkomen.
apr
21
2008
“Feyenoord is mijn verantwoording niet”, aldus voetbaltrainer Gertjan Verbeek vanochtend in de Spits. Nou staan voetballers toch al niet bekend om hun verheffende taalgebruik, maar Verbeek maakt een steeds vaker voorkomende fout. Namelijk het verwarren van ‘verantwoording’ en ‘verantwoordelijkheid’.
Verantwoordelijkheid heb je, of draag je. En dat betekent dat je verantwoording moet afleggen aan degene die jouw doen en laten in de gaten houdt. Als je je verantwoordelijk hebt gedragen, en dus verantwoord beleid hebt gevoerd, dan kun je op kritische vragen een verantwoord antwoord geven en je zodoende verantwoorden.
Verbeek kan dat overigens, want hij won gisteren met zijn huidige club SC Heerenveen, hetgeen ten koste ging van zijn toekomstige werkgever Feyenoord. Maar goed, die club is pas volgend jaar zijn verantwoordelijkheid.
apr
16
2008
De woorden “ofwel†en “oftewel†worden vaak ten onrechte door elkaar gebruikt. De woorden lijken weliswaar op elkaar, maar betekenen juist het tegenovergestelde van elkaar. â€Oftewelâ€Â vertelt nogmaals hetzelfde maar dan in andere woorden. Bijvoorbeeld: “De scheidsrechter geeft een corner, oftewel een hoekschop.â€
“Ofwelâ€, daarentegen, betekent “ofâ€, wanneer er sprake is van twee keuzes. De zin “De scheidsrechter geeft ofwel een corner ofwel een hoekschop†klopt dan ook niet. De scheidsrechter geeft namelijk ofwel een corner ofwel een doeltrap.
De tip van deze week: gebruik ofwel “ofwel†ofwel “oftewelâ€.
mrt
27
2008
‘Vliegtaks op populaire bestemmingen omlaag’, kopt de Volkskrant vandaag. NRC schrijft over ‘Lagere vliegtax voor populaire bestemmingen’.
Wat is correct: tax of taks? Het typische van ‘taks(x)’ is dat het eigenlijk alleen voorkomt in combinatie met een ander woord: vliegtaks(x), vettaks(x), enzovoort.
Het is niet gebruikelijk om te zeggen dat je je ‘taks nog moet betalen’. Het woord heeft de laatste tijd een enorme vlucht genomen.
De Nederlandse woorden ‘belasting’ of ‘heffing’ klinken kennelijk niet vlot genoeg.
In Vlaanderen is het al langer een populaire term, hoewel niet iedereen daar blij mee is.
Volgens onze grote woordenboekvriend Van Dale is een taks in de eerste plaats een dashond (die we overigens meestal ‘teckel’ noemen).
In de tweede plaats betekent het woord ook ‘heffing’ en die betekenis gebruiken we steeds meer.
(Anders zou volgens de Volkskrant de vliegteckel omlaag gaan en daar kan ik me weliswaar veel bij voorstellen, maar weinig zinnigs).
De spellingsvariant ‘tax’ staat niet in het woordenboek en is ook niet in de witte spelling opgenomen.
Het gebruik ervan komt door het Engelse woord ‘tax’ (belasting). Wie correct Nederlands wil schrijven, schrijft dus gewoon ‘taks’. Of gebruikt het heerlijke, nostalgische, ‘heffing’.
mrt
25
2008
Heeft u een vrolijk Pasen gehad? Of een vrolijk pasen? En bent u op tweede Paasdag naar de meubelboulevard gegaan of op tweede paasdag? Het antwoord op deze vragen is afhankelijk van uw kleurvoorkeur.
Namen van feestdagen en (religieuze) feesten schrijven we met een hoofdletter, zowel volgens de officiële groene spelling als de alternatieve witte spelling. Dus is het: Pasen, Kerstmis, Suikerfeest, Offerfeest, Chanoeka en Vaderdag.
De groene spellingregels schrijven echter voor dat informele aanduidingen en afgeleiden van feestdagen een kleine letter krijgen. Dus: ‘Kerstmis’ is wel met een hoofdletter, maar ‘kerst’ en ‘eerste kerstdag’ niet. De witte spellingsregels vatten het begrip feestdag wat ruimer op en gunnen ook minder officiële / formele aanduidingen een kapitaal: Kerst en Eerste Kerstdag. De enige uitzondering die ook de witte spelling maakt, zijn samenstellingen, zodat ‘kerstversiering’ met een kleine letter is.
Ik kan me meer vinden in de alternatieve witte regels. En gezien de massale sneeuwval heeft volgens mij iedereen een witte Paasdagen gehad. Misschien volgend jaar weer groen!
mrt
11
2008
Optimaal, optimaler, meest optimaal. Kan dat? Of zit in het woord optimaal al opgesloten dat het niet nog beter kan? De oorspronkelijke betekenis van het woord is immers “zo goed mogelijk.†Beter dan “zo goed mogelijk” klinkt erg onlogisch. Inmiddels geven de meeste woordenboeken ook de betekenis “goedâ€. En wat goed is, kan natuurlijk beter en best. Daar ben ik zelf het levende bewijs van. We kunnen dan ook concluderen dat een overtreffende trap van “optimaal†wel degelijk mogelijk is. Sterker nog: dat het altijd optimaler kan.
mrt
03
2008
Schrijf nooit ‘niet om het een of ander’, want het is niet raadzaam om negaties te gebruiken als het geen noodzaak is.
feb
14
2008
Als professioneel tekstschrijver sta ik garant voor overtuigende teksten. Helaas geldt dit niet voor al mijn vakbroeders. Sommigen weten zelfs nauwelijks wat overtuigend is, of wat het verschil is tussen ‘overtuigen’ en ‘overreden’. Gelukkig zijn de meesten verstandig genoeg om mijn site met argusogen in de gaten te houden, zodat ze kunnen profiteren van Tims Teksttips!
‘Overtuigen’ en ‘overreden’ liggen dicht bij elkaar en worden vaak met elkaar verward. In beide gevallen gaat het erom een ander met behulp van argumenten te beïnvloeden. Het verschil is dat het in het geval van ‘overtuigen’ gaat om een gedachte of overtuiging en in het geval van ‘overreden’ om gedrag.
Dus: Ik heb hem ervan overtuigd dat je ‘overtuigen’ en ‘overreden’ niet door elkaar kunt gebruiken. En: Ik heb hem kunnen overreden deze twee woorden niet door elkaar te gebruiken.
Graag gedaan!