"Oh, sorry, ik had even jeuk aan jouw knie.” Over wat goede openingszinnen in de kroeg zijn, zijn de meningen verdeeld. Over dat een openingszin je kan maken of breken, is iedereen het wel eens. Voor geschreven tekst gaat dit natuurlijk net zo op. Zoals aangekondigd op de overzichtspagina ‘cursus schrijven’, hier een aantal hulpmiddelen om een eerste zin van je tekst te schrijven. Niet te verwarren overigens met tips voor een goede titel, die staan nog steeds op deze pagina.
 
1) Stel een vraag
Denk aan “Biertje?”. Neem gewoon het onderwerp van je stuk tekst, zet er een vraagteken achter en klaar! “Ook toe aan goedkoop drukwerk?” / “Nog goedkoper drukwerk, bestaat dat?”. Wat je wil bereiken, is dat de lezer zoveel mogelijk ‘ja’ tegen zichzelf roept bij het lezen. In de tweede zin van je tekst is het vervolgens inkoppen met “Dat komt goed uit, want…” / “Ja, het kan nóg goedkoper!”
 
2) Stel drie vragen
Waarom ook niet. “Goedkoper drukwerk? Op nog betere kwaliteit papier? Nog sneller geleverd?” Drukkerij de onbevlekte huisstijl weet duidelijk waar de lezer op zit te wachten.
 
3) Jijbakken
“Je kent het wel, je zoekt een drukker die x, x en x is. Ze lijken niet te bestaan.” Nadeel is dat ik het negen van de tien keer vrij rottig vind als de schrijver mij denkt te kennen. Het is snel aanmatigend. Dus voorzichtigheid is geboden. “Als ontwerper kent u het belang van goed papier.” Tja… vooruit. Als het moet, kun je de ‘jij’ ook wel weglaten. “Professionele ontwerpers onderschrijven het belang van hoogwaardig drukwerk.”
 
4) Introduceer het onderwerp aan de hand van enkele steekwoorden
“Superpapier. Scherpgeprijsd. Altijd uit voorraad leverbaar.” Makkelijk opzetje voor tal van vervolgzinnen. “Dat zijn de kernwaarden van onze drukkerij.” / “Voor u van het grootste belang, voor ons de normaalste zaak van de wereld.”
 
5) Ga voor een sfeerbeschrijving
“De deadline is al over een paar dagen. De klant belt ieder uur. Er hangt veel van af.” Deze sfeerbeschrijvingen, kun je ook combineren met direct aanspreken. “Daar zit je dan, met je handen in het haar. Ga je het redden, eind deze week?”
 
6) Als – dan
“Als je lekker in je vel wil zitten, bestel dan vandaag nog papier.” Simpel om op voort te borduren. “Wij hebben stapels – wat heet – pallets vol papiergeluk.”
 
7) Citeren
Bij artikelen op basis van een interview, is een quote veruit de eenvoudigste manier om een artikel mee in te leiden. “De meeste drukkers zijn één pot nat”, stelt Visser scherp. “Daarom hebben wij besloten…”
 
8) Plaats de boodschap van het schrijven in (bijvoorbeeld historisch of maatschappelijk) perspectief
“In 2010 is er geen plaats meer voor halfslachtige dienstverlening.” Of “De tijd van de letterbak ligt alweer een halve eeuw achter ons.” Beide voorbeelden fungeren dan als opzetje om iets te vertellen over de actuele visie van de drukkerij. 
 
9) Roep iets uitzinnigs
“Het kan zo niet langer!” Is in een tweede zin dan weer recht te breien. “Het is toch te gek voor woorden dat klanten onnodig lang zouden moeten wachten op…”
 
10)  Wees eens informatief
“Volgens Van Dale heeft drukken meerdere betekenissen.” Of: “Een kanarievis kan zestriljoen-negenenveertigbiljoen-driemiljard-achthonderdvijftigmiljoen-tweehonderddrieendertigduizend-vijhonderdveertien kleuren onderscheiden. Het menselijk oog daarentegen…”
 
11) Ga voor een woordgrapje
“Druk, druk… drukwerk!” Listig. Alleen doen als je zeker weet dat het leuk is. “Een drukker zonder rij, dat is ons idee van…” / “Enige waar wij niet van houden is opdrukken, voor al het andere…” / “De spetter van de week.”
 
12) Poneer een stelling
“Voor professioneel drukwerk is meer nodig dan een goed afgestelde drukpers.” 
 
13) Refereer aan eerdere uitingen
“In het vorige nummer van Uitdrukkelijk hadden we het al over…” 
 
14) Met de deur in huis vallen
“Alstublieft!” / “Voila!” / “Kijk!” Etc. Om daarna met de deur in huis te vallen. “Vijfduizend vel voor de prijs van duizend.”
 
15) Zet een spreekwoord in
“Goed uit de verf komen. Zo zien wij onze klanten het liefst…”
 
16) Toevertrouwen
De bekendste is “Wist u dat….?” Inzetbaar op meerdere manieren. “Onder ons gezegd en gezwegen.” Of: “Eigenlijk durven we het niet te vertellen, er…” Wel oppassen dat je niet té intiem wordt natuurlijk.
 
17) Grijp terug op slogan of bedrijfsmotto
“Daar kunt u mee lezen en schrijven. Onze welbekende slogan gaat onverminderd op voor de nieuwe webprintservice.”
 
18) Ga verder waar de titel ophoudt
Afhankelijk van de titel van het stuk, kun je in de eerste zin natuurlijk ook: het antwoord op de gestelde vraag in de titel de geven, of een tweede claim maken, of de titel omdraaien. De titel van dit postje is ‘openingszinnen’. Als ik die zou willen omdraaien, zoek ik bijvoorbeeld iets met ‘dicht’. De eerste zin van dit artikeltje had dan over ‘dichtslaan’ (bij het schrijven van je openingszin) kunnen gaan.
 
19) Waarschuwen
“Pas op!” / “Opgelet!” Waarna een uitleg komt over waarom je nu geld over de balk gooit. Of een uitleg dat je het risico loopt de wereld met andere ogen te gaan zien, als je dit gaat lezen.
 
20) Faken
Mocht je er nog steeds niet uitkomen, dan kun je het tot besluit ook faken. Doe alsof je geen openingszin nodig hebt. “Dat drukwerk vaak een sluitpost op de begroting is, behoeft geen betoog.” / “De scherpe prijsstelling van drukkerij DOH heeft geen introductie nodig.” Onnodig te zeggen dat je in de vervolgzinnen natuurlijk alsnog wél gaat uitleggen hoe het precies zit met die prijsstelling en die sluitpost.
 
Nog meer zinnige manieren om een goede openingszin te schrijven?
 
De twintig suggesties die ik hier geef, zijn uit de losse pols. Er zijn er vast nog honderd te bedenken. Bovendien ontbreekt er een soort rubricering / logische volgorde. Ik kan dus alleen maar hopen dat er een touw aan vast te knopen was. Zo ja, zegt het voort ! Indien je nog aanvullingen hebt: mijn deur staat altijd open voor zinnig en onzinnig commentaar ;-)
 
Succes!
 
Tim

RETWEET

Trackback URI | Comments RSS