nov 17 2008
Zwaluwziek
Afgelopen week waren Anthony Mertens en J. Bernlef te gast bij De Wereld Draait Door. Ze bespraken ‘Zwaluwziek, leven na een herseninfarct’. Een titel als Hersenschimmen, maar dan anders. Gevraagd naar de betekenis van het woord Zwaluwziek, moest Bernlef het antwoord schuldig blijven. Dat wil zeggen: hij vindt het gewoon een mooi woord. Maar wat het betekent? Daarover tast hij in het duister. De heren riepen de kijkers (dan wel, de Nederlanders) daarom op een betekenis van het woord ‘Zwaluwziek’, te bedenken. Wie voelt zich geroepen?Â
Â
Mijn inzet: een bij vlagen interpretabel ziektebeeld van anatomische aard, gekenmerkt door een seizoensgebonden dwangmatig wispelturig humeur.Â
Â
Onnodig te zeggen dat Zwaluwziek Woord van de Week is?
Eén zwaluw maakt geen zomer. Dus meerdere zwaluwen blijkbaar wel. Maar wanneer weet je dat je genoeg zwaluwen hebt gezien om van een positief resultaat te spreken? Misschien zie je steeds dezelfde zwaluw. Van die onzekerheid kan je behoorlijk zwaluwziek zijn.
Mertens moest leren spreken. Woorden vliegen te hoog of scheren over z’n hoofd. Hij ziet ze, herkent ze, herkent hun schaduw, maar krijgt ze niet op de grond. Ze zijn zwart-wit en gespleten als z’n gedachten. Elke dag een alinea schrijven maakt hem minder zwaluwziek. Als een perfect geconstrueerd zwaluwsnest dat de zwaluwen bijelkaar houdt.
Wat zwaluwziek ook mag betekenen, het klinkt niet als een zware, lichamelijke aandoening. Zwaluwen zweven. Het zou de geestelijke variant van vlinders in je buik kunnen zijn. Of maanziek, overdag.
Misschien bedoelde Mertens schaduwziek, teveel hersenschimmen, maar werd verkeerd verstaan.
Super analyse van de X’ter!
Als een zwaluw ziek is kan hij niet meer wat hij daarvoor (gezond) wel kon. Voor mij betekent het daarom ook dat als iemand zwaluwziek is hij niet meer kan wat hij kon voor zijn/haar zieke of ongeval.
Is dat niet genoeg om te weten of willen we altijd het hele ziekteverhaal aanhoren?
Nee toch, het is voldoende te weten dat hij/zij zwaluw ziek is.