Ik citeer: “‘Herhaalde vertogen van de redactie mochten niet baten’, aldus Huisman.” Zomaar een zin uit een NRC-artikel waaruit blijkt dat de journalist geen moeite heeft gedaan om een alternatief voor het dodelijke ‘aldus’ te bedenken. De zin had namelijk ook kunnen luiden ‘…mochten niet baten’, betoogt Huisman. Vindt Huisman. Doceert Huisman. Doet Huisman zijn beklag. Concludeert Huisman. Verzucht Huisman. Moppert Huisman. Fluistert Huisman. Mompelt, lispelt, stelt, vertelt, spreekt; er zijn vele honderden uitstekende alternatieven voor ‘aldus’.
 
Iemand heeft ooit eens de moeite genomen om een spiekbriefje op te stellen met bijna 200 werkwoorden om citaten mee in en uit te leiden. Ik heb dat documentje nu een jaar of tien in mijn bezit en heb er vele stagiairs naar verwezen. Helaas kan ik niet achterhalen wie het ooit opgesteld heeft. En ik heb ook geen flauw idee hoe ik er ooit aangekomen ben. Dat stelt me voor een dilemma. Ik publiceer het hier om andere tekstschrijvers mee van dienst te zijn, maar de kudos komen dus toe aan een ander. 
 
Roepen, gillen, krijsen maar!
Wie weet wie onderstaande lijst ooit gemaakt heeft, mag het zeggen. Dan neem ik contact met hem of haar op. Om te bedanken. En om te vragen of het spiekbriefje hier gepubliceerd mag blijven.
 
Tot die tijd, bookmarken-> http://tekstschrijver-tim.nl/2008/07/30/spiekbriefje-werkwoorden/!
 
T
 

199 werkwoorden om citaten in en uit te leiden 

A] algemeen
Zeggen spreken verklaren opmerken beweren vertellen verhalen meedelen laten weten te verstaan geven te kennen geven kenbaar maken bekendmaken constateren vaststellen berichten boodschappen melden weten verkondigen verkonden prediken preken verzekeren aankondigen annonceren aanvullen verbeteren
B] van een mening/opvatting/oordeel blijk geven
oordelen menen vinden geloven denken vermoeden veronderstellen gissen onderstellen
C] ondoordacht of bij vergissing zeggen
zich laten ontvallen er uitflappen (niet: eruit flappen)
D] met/op grond van argumenten zeggen, een stelling meedelen
betogen poneren stellen aanvoeren concluderen
E] iets zeggen om een voorstel kenbaar te maken/ een bijdrage aan een discussie te leveren
voorstellen opperen in het midden brengen te berde brengen ter tafel brengen naar voren brengen
F] met nadruk zeggen
benadrukken beklemtonen onderstrepen
G] met schroom of een gevoel van onzekerheid zeggen
aarzelen weifelen twijfelen
H] vragen en antwoorden
vragen zich afvragen smeken soebatten informeren antwoorden repliceren riposteren reageren bevestigen
I] iets zeggen ter verduidelijking of om nadere informatie te geven
uitleggen expliceren uiteenzetten verduidelijken preciseren toelichten :
J] aan het begin of het slot van een gesprek/discussie zeggen
beginnen aanvangen inzetten besluiten afsluiten afronden
K] iets over de toekomst of het verleden zeggen
zich herinneren voorspellen profeteren beloven waarschuwen
L] iets in de loop van een gesprek/discussie zeggen
herhalen vervolgen voortgaan voortvaren hervatten hernemen herbeginnen samenvatten esumeren recapituleren herkauwen aanhouden aandringen insisteren volhouden staande houden :
M] peinzend of bespiegelend zeggen
filosoferen peinzen mijmeren dromen dubben
N] iets zeggen dat onbekend is (en het in sommige gevallen ook had moeten blijven)
onthullen openbaren verklappen
O] iets zeggen om bezwaar te maken
protesteren tegenwerpen
P] iets zeggen om voor een minder aangenaam feit of iets kwalijks uit te komen
toegeven bekennen erkennen opbiechten
Q] werkwoorden voor citaten met onzinnige of domme praat
leuteren kletsen bazelen wauwelen zwetsen zwammen dazen raaskallen
R] iets tot vervelens toe zeggen:
zeuren zaniken drammen , doordrammen emmeren meieren zeveren mekkeren jengelen/drenzen
S] iets zachtjes zeggen
fluisteren fezelen mompelen mummelen mommelen lispelen prevelen
T] iets zeggen om een klacht te uiten, of op klagerige toon
klagen weeklagen jammeren jeremiëren urmen lamenteren kermen kreunen/steunen
U] iets zeggen om ontevredenheid uit te drukken
mopperen morren murmureren : archaïstisch pruttelen : informeel kankeren gemelijken
V] iets zeggen om minachting uit te drukken
schamperen honen schimpen sneren/snieren
W] iets op bitse toon zeggen:
snauwen grauwen snibben bitsen blaffen commanderen
X1] iets met luider stem zeggen
roepen/uitroepen tetteren schreeuwen krijsen schel krijten brullen bulderen gillen brallen galmen
X2] iets luidkeels en/of woedend/misnoegd zeggen
uitvaren razen tieren fulmineren uitvallen foeteren
Y] voor stotteraars en brabbelaars
stotteren stamelen hakkelen lallen brabbelen
Z] iets zeggen op een manier die de toehoorder aan de fauna doet denken
piepen kakelen snateren tateren kwaken kwekken kirren brommen krassen balken bassen keffen knorren blèren loeien blaten
Varia
orakelen oreren palaveren temen

Trackback URI | Comments RSS