okt 09 2009

Sorry, I don’t speak dus

Published by at 2:40 pm under Woord van de week

Iedere stagiair die ik in de afgelopen tien jaar iets mocht uitleggen over tekstschrijven, kreeg de opdracht om een zwartewoordenlijst bij te houden. Een lijstje met verboden woorden (denk aan oplossing, daarnaast,  op maat). Op dat lijstje staan ook grijze woorden: die mogen onder bepaalde voorwaarden wel. Eén van de grijze woorden is ‘dus’. Het woord ‘dus’ kent een vergelijkbare valkuil als het woord ‘want’. Zie eventueel voor uitleg dit artikeltje. Bovendien is ‘dus’ een vervelend eigen leven gaan leven. Ik ken mensen die doodserieus zinnen eindigen met dus, terwijl er geen enkele zinnige reden voor is. Dus. 
 
Dus dus is bij ons onhandig als je mij te vriend wil houden. Terwijl het zeker in wervende tekst behoorlijk functioneel kan zijn. Je zegt er impliciet mee: doe geen moeite zelf na te denken, ik vat het vast even voor je samen. Dat maakt ‘dus’, behalve listig dat je het foutief gebruikt, óók snel aanmatigend. Ik trek als lezer namelijk het liefst zelf conclusies. Dus toen ik gisteren mezelf betrapte op iemand liefst twee keer te dussen, in één kort berichtje, schaamde ik me diep. 
 
Want…
Ik schreef “Yep, maar ze werken dus ook met achteraf betalen / na oplevering (bij elance dus)”. Tenenkrommend. Alsof de betreffende lezer een idioot was. De eerste ‘dus’ verwees naar iets wat ik eerder al had gemeld, wat ie ‘dus’ niet goed gelezen had volgens mij – toen ik het mailde. De tweede ‘dus’ was ter verduidelijking van iets wat mogelijk nog vaag was. Een krachtdus.
 
Pardon my dus
Ik neem me bij deze dus voor om echt helemaal nooit meer dus te gebruiken!
 
<- Zie je hoe het gebruik van ‘dus’ in die laatste zin iets suggereert wat er niet is? Als het al verwijst naar iets, dan is het naar die regel over dat ik me schaamde. Maar die staat wel heel erg ver erboven (hoe weet je als lezer dat ik niet naar iets anders verwijs?). En – stel dus – dat je gokt dat ik verwijs naar dat diepe schamen, dan staat er in die zin dat ik me uitsluitend opwond over gisteren. Waarmee de logica van het ‘dus helemaal nooit meer’ echt ver te zoeken is.
 
Of verwijst ‘de dus’ in die zin over mijn voornemen, naar de strekking van het verhaal tot dan toe? Met ‘dus’ weet je het nooit zeker. ‘Dus’ dwingt je te vertrouwen op de verteller. Dus is dus een levensgevaarlijk woord voor tekstschrijvers die duidelijk proberen te zijn. Je kunt het met ‘dus’ nu eenmaal te makkelijk verneuken. Pardon my French. Eh, dus.
 
Dus.

9 responses so far

9 Responses to “Sorry, I don’t speak dus”

  1. Krek.on 09 okt 2009 at 7:52 pm

    Jouw ‘dus’ had mij niet gestoord, hoor. Persoonlijk vind ik het een beetje raar om woorden op een zwarte lijst te zetten. Er is niks mis met ‘daarnaast’, en ‘oplossing’ is soms gewoon de beste eh… optie. Zo lang je dit soort woorden maar niet te pas en te onpas gebruikt. Wel wil ik pleiten voor een verbod op bepaalde clichés in corporate communicatie. Zo lijkt 20% van alle bedrijfsbrochures te beginnen met het thema ‘verandering’, met aansluitend de belofte van ondersteuning.

    De wereld is in verandering. Ook in [branche] volgen de ontwikkelingen elkaar in hoog tempo op. Voor succes in [activiteit] is het zaak méé te veranderen, door flexibel in te spelen op de nieuwe eisen en behoeften. [Bedrijfsnaam] helpt u daarbij.
    [Bedrijfsnaam] is een jonge, dynamische organisatie die service en maatwerk hoog in het vaandel draagt. Onze professionele medewerkers spannen zich in om de meest optimale kwaliteit te bieden, met oog en oor voor de wensen van onze klanten.

    Dat kan dus echt niet meer.

  2. Rob Elberson 09 okt 2009 at 9:53 pm

    Dus is DUS architecten, Grafischbureau DUS en Ledenmagazine DUS de klos dus. Nog afgezien van Drivers Uut Salland, dus dan he (met streepje)…

  3. D*ckon 10 okt 2009 at 3:41 am

    Ik vind een zwarte lijst van foute woorden of begrippen prima! Ik hoop dat het tekstpoepers tot nadenken aanzet om niet wederom de zoveelste tekstcontainer open te trekken.

    (zo kort kan het ook Krek!)

  4. Henochon 10 okt 2009 at 4:38 am

    Het is ‘bij dezen’ en niet ‘bij deze’. Daar stoor ik me dan weer aan. ;)

  5. Tekstschrijver Timon 10 okt 2009 at 1:43 pm

    @Henoch scherp! Ik gebruik hem bewust zonder N, zie http://tekstschrijver-tim.nl/2008/07/09/bij-dezen-deze/

  6. Rodehondon 12 okt 2009 at 1:14 pm

    Ik moet toch echt protest aantekenen tegen de manier waarop je ‘daarnaast’ als vanzelfsprekend op een zwarte woorden-lijst zet. ‘Daarnaast’ is een prima woord, dat gewoon op de witte lijst hoort. Zo.

  7. Tekstschrijver Timon 13 okt 2009 at 4:17 pm

    @Rodehond Mijn onverdraagzaamheid jegens ‘daarnaast’ verdient nog eens een flinke onderbouwing. Daarnaast heb je gelijk: het is meer een grijs woord.

    Daarnaast is het gebruik van daarnaast soms gewoon erg riskant, getuige ook deze Evil Knievel: “Coureur Berry van Elk zal een rondleiding verzorgen, terwijl hij daarnaast zelf tijdens het evenement zal rijden in de Mosler van Nextel.”

  8. esabethon 13 okt 2009 at 7:51 pm

    Azzik even mag opmerken: niet het woord daarnaast stoort mij (hoewel ik hier liever ‘bovendien’ had gelezen) maar het volledig overbodige modewoord ‘zelf’.

  9. KeepyouPostedon 14 okt 2009 at 3:15 pm

    In mailcorrespondenties probeer ik het woord ‘even’ op een denkbeeldige zwarte woorden lijst te zetten… “dat zal ik nog even nakijken en u daar dan nog even over informeren” :-)

Trackback URI | Comments RSS

Reageer!