jan 14 2009

Schrijven voor internet is onzin

Published by at 4:10 am under Uncategorized

Ik sta op het punt om een tekstschrijver te mailen dat ik niet geloof in het verschil tussen ‘schrijven voor internet’ versus schrijven voor andere media. Dat vraagt uiteraard om een onderbouwing. Die dure cursussen en workshops zijn er tenslotte niet voor niets? Wat die leraar in de klas oplepelt, moet toch kloppen? Een beeldscherm leest ook heel anders dan drukwerk! Ja, ja, ja – blijven ademen – dat klopt allemaal wel. Toch is het veronderstelde verschil vanuit een schrijversperspectief volkomen flauwekul. 
 
Het is een feit dat een beeldscherm vol tekst, voor de meeste normale stervelingen nog angstaanjagender is dan een gedrukte pagina stampvol tekst. Dat komt onder meer omdat

de meeste consumenten niet weten hoe ze hun beeldscherm kunnen instellen op ‘lekker leesbaar’ (om één reden te noemen). 
 
Ja maar…
Ook aan de kant van de tekstproducenten gaat het op puur technisch vlak vaak mis. Lettertypes, spatiëring, interlinie: tot nog maar heel kort geleden, bepaalde de techniek de opmaak. Usability is een kreet die pas sinds kort bestaat.
 
‘Schrijven voor internet’ heeft zo een reputatie verworven als ‘schrijven voor een moeilijk leesbaar medium’. Een medium waarvoor tussenkopjes in de tekst nodig zijn. Want (…) internettekst wordt door lezers slechts ‘gescand’. 
 
Ik heb anders heus veel geleerd van die workshop!
Tal van zelfbenoemde tekstdeskundigen doken erop. Bedien jezelf van korte zinnen! Maak snel duidelijk waar de tekst over gaat, anders is de bezoeker zo weer weg! Schrijf actief!
 
Uitstekend advies, daar niet van, maar oude wijn in nieuwe zakken. 
 
Huh?
Tenminste 99 van de 100 adviezen over schrijven voor internet, gaan onverminderd op voor schrijven voor drukwerk. Alles wat je kunt doen om een tekst leesbaarder te maken, móet je namelijk doen. Of het nu voor een krantje is, of een website. Ik ga toch niet expres minder duidelijk schrijven, als het voor drukwerk is? Dat is de wereld op zijn kop.
 
Of anders gezegd: je moet een sterke internettekst lelijk toetakelen om hem net zo leesbaar te maken voor drukwerk?
 
Kom op.
 
Echt, het is nonsens
De valkuil in de redenatie is dat het andersom wel op kan gaan: een brochuretekst die er ‘in print’ mee doorkan, kan op internet als een plumpudding inzakken. Maar dat betekent niet dat schrijven voor internet anders zou moeten zijn.
 
Internet – of liever: het beeldscherm – heeft de lat voor tekstschrijvers simpelweg hoger gelegd. Dat is alles.
 
Tekstschrijven is een ambacht
Niet schever, niet krommer, niet langer of korter. Schrijven voor internet is hetzelfde ouderwetse doelgroepgerichte tekstschrijven wat het altijd al is geweest. Of wat het in ieder geval had moeten zijn.
 
En SEO dan?
Enige – daadwerkelijke – verschil is misschien dat de woordenmix op internet omwille van het beïnvloeden van zoekmachines soms wat af mag wijken. Hoewel goeroe Aartjan de eerste is om te zeggen dat hij daar al niet meer in gelooft.
 
Ook kun je in internetteksten nog wat meer proberen in te spelen op hoe snellezers als Google de tekst lezen, maar hé, waarom zou je dat niet doen in gedrukte tekst?
 
Punt uit
Een optimaal goed leesbare tekst, blijft een optimaal goed leesbare tekst, in welk medium dan ook. Een tekst die eenmaal online geplaatst, of gedrukt, ineens slecht leesbaar is, is nooit een tekstschrijverwaardige tekst geweest.
 
Het fenomeen ‘schrijven voor internet’ is onzin.

(En zo is het maar net!)

26 responses so far

26 Responses to “Schrijven voor internet is onzin”

  1. Barbaraon 14 jan 2009 at 2:59 pm

    Hé Michiel,
    Ik vind je stelling te scherp gesteld. Schrijven voor internet is geen onzin, maar vergt andere vaardigheden. Precies wat je zegt: je vaardigheid als tekstschrijver wordt meer uitgedaagd, omdat je inzicht moet hebben van de werking van zoekmachines en de manier waarop lezers op je pagina terechtkomen.
    Je stelling zou ik daarom willen herformuleren tot: Schrijven voor internet is schrijven om gevonden te worden.

  2. Edwardon 14 jan 2009 at 10:30 pm

    Een goede tekstschrijver houdt rekening met zijn doelgroep en zijn medium. Daarnaast heeft de tekstschrijver zelf vaak ook nog een doel met zijn tekst. Een goede tekst beantwoord aan de behoefte van zowel doelgroep als auteur. Het medium is daarin een, vaak praktische, factor.

    Met de stelling “Schrijven voor internet is schrijven om gevonden te worden.” zoals Barbara die deponeert ben ik het dan ook niet eens. Zelf blog ik en ik schrijf enerzijds om gevonden te worden, daarnaast schrijf ik ook om gelezen te worden. (wauw wat een idealist ben ik ook, menig marketeer denkt alleen aan bezoekers binnenhalen en geld verdienen…)

    Schrijven om gevonden te worden is in veel gevallen wezenlijk onderdeel van schrijven voor het internet, dat is ook zoals Tekstschrijver Tim het stelt. En om gevonden te worden bestaan er enkele leuke foefjes. Er zijn mensen die veel geld verdienen puur omdat ze die foefjes kennen.

    Wat mij betreft staat goede content bovenaan, voor webteksten, drukwerk; you name it.

  3. RBPvanWEPERENon 15 jan 2009 at 3:04 am

    Tekstschrijver Tim heeft best wel een rete-origineel standpunt.

    Zijn argumenten zijn volkomen valide. Ga zo door! Veel meer tekst wil ik er dan ook niet aan besteden. *)

    Robert

    *) Dit is een internettekst tenslotte.

  4. Elaineon 15 jan 2009 at 1:51 pm

    beste Tim,

    Eindelijk iemand die duidelijk zegt waar het op staat!
    Ik heb dit al zo vaak verteld in verschillende workshops over schrijven: teksten moeten altijd aantrekkelijk, ‘to the point’ en helder zijn. Voor elk medium en zeker voor internet.
    Mensen zijn gewend dat nog vluchtiger te lezen dan print, dus wil je boodschap overkomen, dan moet je wel duidelijk & aantrekkelijk zijn…
    Nu ik erover nadenk: dit geldt voor alles in het dagelijks leven!

    groeten,
    Elaine

  5. Wijbrand Schaapon 15 jan 2009 at 4:27 pm

    Het enige verschil in schrijven voor het web en voor print dat ik ben tegengekomen is de prijs. Tekst is sluitpost voor vrijwel elke opdrachtgever die een site ontwikkelt. Er moet iets komen ipv Lorem ipsum etc., anders staat het zo kaal. Publiek op een site komt volgens veel newbies op opdrachtgeversgebied uitsluitend af op gelikte flash-animaties, filmpjes en geile graphics. Contentschrijvers krijgen bedragen geboden die per uur op minder dan de helft tot een kwart van het uurtarief van een professional in tekstschijven, zelfs dagbladjournalistiek, uitkomen. Geen wonder dat de teksten op internet slecht gelezen worden. Ze zijn door hobbyisten geschreven, die het ‘erbij’ doen en die er geen echte vaardigheid in hebben. Maar ze weten wel een zoekwoordgemiddelde van 10 te halen in een tekst van tweehonderd woorden. Of het lekker leest interesseert ze niet.

    Dat lucht op.
    Wijbrand

  6. Jeroen Mirckon 15 jan 2009 at 4:33 pm

    Je draait de stelling om en dan klopt ie inderdaad niet. Teksten voor print moeten ook actief, helder en leesbaar zijn. Toch is die omkering te kort door de bocht. Ik bewerk printartikelen veelvuldig voor online herpublicatie en merk dat ik dan een aantal vaste stelregels hanteer:

    1. Meer alinea’s (bij voorkeur ook witregels)
    2. Meer tussenkopjes (of soms een dubbele witregel)
    3. Klkvriendelijke of juist teasende koppen
    4. SEO-vriendelijke koppen en intro’s
    5. Maar ook: waar plaats je linkjes, op welke woorden etc.

    En dan heb ik het nog over teksten die ik meestal uit tijdsoverwegingen niet herschrijf. Ik ben echter van mening dat dit vaak wel iets toevoegt. Het is geen diskwalificatie van de printtekst, maar gewoon een aanpassing aan het medium.

  7. Michelon 15 jan 2009 at 4:51 pm

    Nou opdoeken met deze weblog dan!

  8. Jeroenon 15 jan 2009 at 6:22 pm

    Als schrijven betekent: een aantrekkelijke tekst op een pagina plaatsen, dan heb je een punt. Ik heb ook nog niet gehoord van de cursus ‘Fotograferen voor internet’.
    Maar net als de fotograaf die digitaal is gaan werken, heeft de schrijver door internet te maken gekregen met techniek. Voor een deel uit armoede en ergernis. Maar je kunt er maar beter vriendjes mee worden.

    ‘Schrijven voor internet’ heeft voor mij vooral te maken met het organiseren van de inhoud. Het is in die zin anders dan een papieren tekst schrijven. Er vindt een verschuiving plaats van ‘tekst aanleveren’ naar meedenken over het aanbieden en toegankelijk maken van informatie. En hoe je bezoekers uitnodigt te reageren, informatie te delen. Alles afhankelijk van wat je met ‘internet’ wilt en bedoelt.
    Deze tekst is al weer veel te lang.

  9. Bart Houxon 15 jan 2009 at 8:36 pm

    Heerlijk, zo’n stelling! En ik ben het er voor bijna de volle 100% mee eens. Een sterk geschreven tekst zou zich in elk denkbaar medium goed moeten houden. Het enige wezenlijke verschil van schrijven voor internet in vergelijking met schrijven voor ‘print’, is mijns inziens de organisatie van de tekst (zoals reeds opgemerkt door Jeroen). Internetteksten worden vaak ‘verknipt’ geplaatst (kort en bondig op de homepage –> pas uitweiden zodra de sitebezoeker doorklikt naar achterliggende lagen). Wat dat betreft is een gemiddelde internettekst qua opbouw enigszins vergelijkbaar met een persbericht, waar de belangrijkste informatie in de eerste regels vermeld wordt. En waarin er eventueel van onderaf kan worden ‘weggeknipt’ om teksten passend te maken.

  10. stijn postemaon 16 jan 2009 at 3:27 pm

    Leuke stelling. Maar.
    Als je eigen tekst in deze vorm in een tijdschrift zou verschijnen, leest het onprettig dankzij veel te korte alinea’s. internetschrijven is ouderwets doelgroepschrijven en veel vaardigheden zijn altijd gewenst in de schrijverij.

    maar kort en bondig is veel meer noodzakelijk dan in schriftelijke publicaties. juist met het oogpunt op een doelgroep.

    met klassiek internetschrijven wordt bedoeld dat je schrijft voor websites in de bovenste lagen (1 a 2 clicks vanaf de homepage). daaronder is het eenvoudiger om langere tekstlappen te plaatsen of pdf’s.

  11. Erwin Sigtermanon 17 jan 2009 at 12:32 am

    Ik denk wel dat de manier van schrijven op het internet weer haar effect zal hebben op verslagen en andere media. Het blijft elkaar beïnvloeden.

    Ik merk inderdaad dat ik in documenten op dezelfde manier schrijf als op het web. Voor beide media merk ik dat de lezer dit prettig vindt.

  12. Krek.on 18 jan 2009 at 5:57 am

    Ik weet het niet hoor. Een goede tekst leest als een verhaal, met een leuke kop, een kwinkslag, een versnelling, een moment van bezinning, een rythmische tred en een strakke kont. Is een lezer eenmaal begonnen, dan wil hij ook weten hoe het afloopt. Als een tekst een beetje vlot geschreven en inhoudelijk boeiend is, blijft hij in elk medium overeind. Ook zonder witregels en strategische tussenkopjes. Goed, je moet natuurlijk een beetje rekening houden met het leesgedrag op het internet. Iemand kan vanuit Google zomaar midden in een site binnenvallen, of van de homepage naar pagina vijf klikken. Dus moet je zorgen dat elke pagina ook in zijn eentje begrijpelijk en pakkend is, los van de rest van de site. Een beetje zoals de afleveringen van een serie als House. Die kunnen prima op zichzelf staan, terwijl er door de losse verhalen heen toch ook een bepaalde ontwikkeling is. Het is extra leuk als je de afleveringen chronologisch bekijkt, maar geen ramp als je er eens eentje overslaat (tenzij dan net de bitchy vriendin van Wilson dood gaat, zodat je de volgende keer denkt: waar is dat mens gebleven?).
    “En SEO dan?”, zul je vragen. Tja. Ik hou er inderdaad rekening mee, maar niet tijdens het schrijven. Eérst moet die tekst goed. Achteraf kunnen we altijd nog kijken of er wat te wrikken of te krikken valt zodat ook Google hem omhoog krijgt. Al begin ik zo langzamerhand het gevoel te krijgen dat Google steeds slimmer wordt. Kijk maar eens naar de vertalingen die onze favoriete zoekmachine fabriceert. Bijna eng, zo goed als die de natuurlijke taal benaderen. Waarmee de vraag rijst of Google niet óók steeds beter in staat is om echte tekst van SEO-gedrochten te onderscheiden? Ik hoop het van harte. Kunnen we eindelijk weer normaal gaan doen.

  13. Krek.on 18 jan 2009 at 5:59 am

    Overigens, Tim, zouden je regels iets korter kunnen, voor lekker.

  14. […] Meer reacties vind je hier: http://tekstschrijver-tim.nl/2009/01/18/schrijven-voor-internet-is-onzin-%E2%80%93-part-ii/ ;En hier. […]

  15. Aartjanon 19 jan 2009 at 1:22 am

    Ben het vooral oneens, maar ook een beetje eens.
    En bedankt voor die kwalificatie :-)

    Eens dat internet de lat hoger heeft gelegd. In ieder geval heeft het mij als tekstschrijver laten inzien dat je lezers een enorme lol doet met scanbaarheid. Ook offline, vooral in andere slecht gelezen teksten zoals brochures.

    Maar laten we ook niet vergeten dat:

    – Internetters lezen met de vinger aan de trekker (muisknop).
    Nergens moet tekst ZO ultrakort als online.

    – Webteksten ook deels onzichtbaar zijn (meta tags, hyperlink titles, alt-teksten bij afbeeldingen). Echte webschrijvers leveren bij een webpagina ook meteen die teksten aan. Plus natuurlijk een URL en een title.

    – Subkoppen op internet informatief moeten zijn, terwijl ze offline vooral moeten verleiden.

    En zo zijn er nog wel wat verschillen.

  16. Xavieraon 19 jan 2009 at 2:12 am

    Daar ben ik het (gek genoeg) redelijk mee eens. In elk geval in zoverre, dat wat mij betreft de regels die voor het web gelden ook voor bijv. drukwerk zouden moeten gelden. En dat een schrijver áltijd rekening moet houden met het medium waar ze voor schrijft, dat is onderdeel van de job.

    Wel is het internet een geheel eigen medium met een aantal eigen overwegingen. Die gelden niet zozeer voor de tekst op zichzelf. Maar internetschrijvers houden zich vaak niet exclusief bezig met tekst. Usability, interactiedesign, contentdesign zelfs visual design moeten basaal in het koffertje zitten van de serieuze webschrijver.

    Die cursussen over tussenkopjes en bondig schrijven mogen wat mij betreft verdwijnen. Daar is geen cursus voor nodig, dat google je en lees je en weet je. Ervaren webschrijvers doen echter wel een ander kunstje dan ervaren magazineschrijvers (en vice versa). Qua schrijven niet zozeer, maar in de breedte natuurlijk wel.

  17. Sinton 19 jan 2009 at 1:49 pm

    Ja en nee. Zoals anderen hier ook al zeiden: voor het schrijven van goede teksten is een bepaald aantal vaardigheden noodzakelijk. De criteria voor een goede drukwerktekst en die voor een goede webtekst komen grotendeels overeen, maar er zijn wel degelijk verschillen, vooral veroorzaakt door de manier waarop zulke teksten zich laten opnemen. Veel van die aandachtspunten zijn hier al genoemd.

    Een goede tekst doet het goed op zowel papier als beeldscherm, maar het effect kan vaak nog verder worden verbeterd door hem qua formulering en vormgeving af te stemmen op het betreffende medium.

  18. Jolanda Pikkaarton 20 jan 2009 at 12:44 am

    Voor een goede tekstschrijver leveren beiden weinig problemen op. Maar verschillen zijn er wel. Het interactieve van internet vraagt om een andere aanpak. En zoekmachine-optimalisatie is ook een onderdeel. Veel sites zijn door amateurs geschreven en daar zijn de standaardtips zeker nuttig voor.

  19. […] Volgens tekstschrijver Tim is het onzin. Een goede tekst is een goede tekst.  Ook op linkedin gaat de discussie verder. De meningen zijn verdeeld, dat is duidelijk. […]

  20. » Webschrijvenon 07 aug 2009 at 2:38 pm

    […] Binnen de (zakelijke) schrijverij is schrijven voor het beeldscherm een aparte tak van sport, ook al zijn de meningen hierover verdeeld. De context (ofwel in mooi Nederlands, de setting) waarin de lezer zich bevindt,  is dusdanig anders dan bij drukwerk dat je als schrijver hierop moet inspelen. Je wilt immers dat je woorden gelezen worden. En niet alleen technisch zoals men doet bij een tekst in een onbekende taal, maar echt volledig verwerkt en begrepen.  De context bepaalt de betekenis en op internet is die nu eenmaal vluchtig en ‘boxed’. Ergo, je zult je stijl moeten aanpassen. Zelfs wanneer je niet de intentie hebt om een zoekmachinestrategie in te zetten.  Vooraleerst is het van belang te weten dat lezers beeldschermteksten op een andere manier lezen dan een gedrukte teksten. Ze lezen vluchtiger en scannen de tekst op zoek naar juist die informatie die een antwoord biedt op prangende vragen. Vandaar ook het belang van goede kopregels.  Kopregels bieden ondersteuning, geven de inhoud van de alinea aan en vertellen de lezer of het zin heeft verder te lezen. Verder moet je weten dat alles om ergonomie draait. Maak het je lezer zo makkelijk mogelijk. Dit begint al bij de tekststructuur. Maak die zo transparant mogelijk door bijvoorbeeld niet al te karig te zijn met markeringen: de woorden die de rol van het fragment binnen de gehele tekst aangeven zoals ‘ten eerste’, ‘ten tweede’ etc… […]

  21. Cursus schrijven | Tekstschrijver Timon 01 feb 2010 at 11:04 am

    […] Schrijven voor internet: SEO copywriting; Niet lullen, maar poetzen? Webteksten schrijven zonder kennis van SEO, het schijnt te kunnen. Goed om te weten: schrijven voor internet is onzin. Word vindbaar in Google met beschrijvende merknamen. Schrijven is schrappen: Ja, nee, maar… […]

  22. t2mon 11 feb 2010 at 10:36 pm

    Goed. Iedereen heeft nu iets gezegd. Ik ben niet zoveel verder. Is dat ook schrijven voor internet?

  23. t2mon 11 feb 2010 at 11:17 pm

    Overigens Krek (altijd n tikkie langer van stof) en allemaal, kan het iets meer to the point, voor lekker.

  24. […] Was het de mayday-update van Google of speelde het al ietsje eerder? Wat het ook is: voor copywriters is SEO hartstikke dood. Sh^*! Daar gaat mijn verhaaltje over wat je zoal tekstueel kunt optimaliseren voor zoekmachines (hier te vinden: poetzen). Of moet ik blij zijn omdat ik eerder beweerde dat schrijven voor internet onzin is? De waarheid – pas op: dooddoener – ligt, as usual, in het midden. De discussie over SEO-copywriting als rankingwondermiddel speelt al een tijdje.  […]

  25. Kitty Kilianon 06 mrt 2012 at 3:44 pm

    Ja, qua lekker lezen mogen de regels op dit blog vooral smaller. Verder pas je veel alinea’s en veel tussenkoppen allang zelf toe. Zoals reeds genoemd is.

  26. peteron 05 apr 2013 at 4:21 pm

    Ha, ha.. je hebt er dus geen verstand van

Trackback URI | Comments RSS

Reageer!