mrt 31 2008

Waarom ‘T KoFSCHiP?

Published by at 2:39 pm under Achter de letters

Werkwoordsspelling is een berucht struikelblok voor scholieren. En, laten we eerlijk zijn, ook veel oud-scholieren vragen zich regelmatig af: eindigt dit woord nou op een ‘d’ of een ‘t’? Een bekend ezelsbruggetje is ’T KoFSCHiP, een woord dat de medeklinkers bevat die in de verleden en voltooide tijd een ‘t’ krijgen. Wat bijna niemand weet, is waarom er eigenlijk verschil is tussen werkwoorden op ‘d’ en werkwoorden op ‘t’. En waarom nou juist de letters uit ’T KoFSCHiP een ‘t’ krijgen.

Het verschil zit in stemhebbende en stemloze klanken. Bij het uitspreken van stemhebbende klanken, trillen de stembanden mee. Let maar eens goed op het verschil tussen een S-klank en een Z-klank. De ‘s’ is stemloos, de ‘z’ is stemhebbend. Andere voorbeelden: de ‘f’ is stemloos, de ‘v’ is stemhebbend, de ‘ch’ is stemloos, de ‘g’ is stemhebbend. De klankverschillen zijn niet altijd goed te horen. Een handig ezelsbruggetje is (jawel!) ’T KoFSCHiP. De medeklinkers hieruit zijn allemaal stemloos. Dat geldt dus ook voor de ‘t’. De ‘d’ daarentegen is stemhebbend.

Klanken die na elkaar komen, passen zich aan elkaar aan. Daarom volgt na een stemloze medeklinker een stemloze uitgang en na een stemhebbende een stemhebbende. We schrijven dus “verwacht” en “gezegd”.

11 responses so far

11 Responses to “Waarom ‘T KoFSCHiP?”

  1. # Nooron 31 mrt 2008 at 6:29 pm

    Ik ben toch meer voor ‘T FoKSCHaaP…

  2. # Tekstschrijver Timon 31 mrt 2008 at 7:11 pm

    Heel goed, dat kan ook. Overigens spreekt men tegenwoordig liever van ‘t ex-kofschip (of voor jou: ‘t ex-fokschaap), om ook woorden met een x te noemen (faxen – faxte, gefaxt)

  3. # taalprofon 31 mrt 2008 at 8:52 pm

    ‘gezegt’ gaat wel krap 700.000 keer fout, maar daar staat tegenover dat ‘gezegd’ weer ruim 7.000.000 keer goed gaat.

  4. # Taalpuriston 01 apr 2008 at 1:23 am

    Je draait de f en v om!

  5. # mackon 01 apr 2008 at 2:34 am

    Ja, de V is stemhebbend en de F niet. Omdraaien die hap.

  6. # Tekstschrijver Timon 01 apr 2008 at 2:36 am

    Taalpurist, dank. De fout is herstelt :-)

  7. # Marijkeon 03 apr 2008 at 8:17 pm

    XTC-KOFFIESHOP

  8. # juf in opleidingon 13 okt 2009 at 12:36 am

    bij XTC-KOFFIESHOP zijn de c en de h gesplitst, terwijl het toch echt om die combinatie draait als ik me niet vergis.

  9. # papaon 29 sep 2010 at 9:40 pm

    het schijnt dat er eigenlijk maar 10 werkwoorden zouden zijn die hiermee te maken hebben. Weet iemand welke precies?

  10. # Christiaan W. Lustigon 30 sep 2010 at 8:38 am

    Ik gebruik in plaats van ‘t kofschip altijd de schurftkip. Werkt net zo goed. ;-)

  11. # mindertekston 30 sep 2010 at 9:42 am

    Wat ik altijd doe is ‘lopen’, maken’ of ‘helpen’ invullen i.p.v. de werkwoordsvorm en je hoort of er een t achter de stam moet of niet. Als het ‘ge….’ wordt is het dus een voltooid deelwoorde. Dan langer maken en je hoort de ‘d’ of de ‘t’.

Trackback URI | Comments RSS

Reageer!