feb 27 2008
Schrap de allochtoon
Ernst Hirsch Ballin, minister van justitie en part-time taalfilossoof, heeft een plan. Een plan om ons land te verbeteren en de maatschappelijke eenheid te bevorderen. Het is even simpel als briljant: we moeten het woord ‘allochtoon’ schrappen. Ook het woord autochtoon verbannen we uit de Nederlandse taal en zodoende zijn we van alle problemen die met integratie samenhangen verlost. Wat je niet ziet, bestaat immers niet. En wat je niet benoemt al helemaal niet. Briljant!
De ANWB heeft in navolging van Ernst opgeroepen om de term ‘lekke band’Â niet langer te gebruiken. Microsoft wil af van het woord ‘foutmelding’. Namens tekstschrijvend Nederland stel ik hierbij voor om ook de woordgroep ‘Ernst Hirsch Ballin’ uit onze taal te schrappen.
Ik heb al zo enorm veel teksten geschreven met dat woord erin. En elke keer voel ik mij ietwat ongemakkelijk. Zoals bij het woord neger. Of “gehandicapte”. En toch lijkt “allochtoon” maatschappelijk aanvaardbaarder dan de termen neger of gastarbeider of migrant. Terwijl er eigenlijk geen verschil is. Wie in de jaren vijftig gastarbeider zei, vond dat waarschijnlijk even aanvaardbaar als wie in de jaren tien (dat is nu dus) allochtoon zegt. Maar nu is gastarbeider denigrerend.
Jezus zeg, dat is toch allemaal flauw eigenlijk. Misschien de mens gewoon bij zijn naam noemen. Ali of Jef of Sofie. Daar is niks tegen in te brengen. Niemand kiest zijn naam zelf. Je krijgt hem als geschenk.
Beste Sofie,
Ik ben geen tekstschrijver en weet vast veel minder van het Nederlands dan jij, maar in mijn taalbeleving is neger niet hetzelfde als allochtoon. Een allochtoon is volgens mij iemand die uit het buitenland afkomstig is, uit welk land dan ook. Wanneer jij dus, als Belgische, in Nederland zou gaan wonen, zou je allochtoon zijn. Maakt dit jou ook meteen een neger? Of een gastarbeider? En iemand met een donkere huidskleur, een neger, die kan ook best Nederlander zijn. Hij wordt pas een allochtoon als hij naar België verhuist. Toch? Of hanteer jij een andere definitie?
Groetjes,
Noor
Dag Noor,
Akkoord. Een allochtoon is geen neger. In mijn taalbegrip is dat iets anders, net zoals voor jou denk ik. Neger verwijst naar een huidskleur. Allochtoon daarentegen zegt niks over huidskleur. Een autochtoon kan alle kleuren hebben.
In mijn taalbegrip verwijst allochtoon naar een persoon die bvb in Nederland of België woont, maar oorspronkelijk een andere ethnische origine heeft. Ik zou als ik naar Nederland kom, als een blanke Vlaamse, in de strikte zin van het woord allochtoon inderdaad een allochtoon zijn . Idem voor een Nederlandse blanke die naar België komt.
Maar ik wou het niet hebben over strikte betekenissen. Het gaat om de lading die een woord krijgt door het gebruik. Om de betekenis van een woord binnen een maatchappelijke context.
In België, zal een Nederlandse Vlaamse die hier komt wonen, niet snel het etiket allochtoon opgeplakt krijgen. Allochtoon heeft een bijklank. Het verwijst naar mensen die blank of zwart of bruin zijn. Kleur maakt geen verschil. Maar meestal komen ze (of kwamen hun ouders) uit landen waar de socio-economische situatie slechter is dan in ons land. Ze hebben het moeilijker in de maatschappij, omwille van discriminatie, omwille van achterstelling op vlak van onderwijs, jobs, enz.
Ik wil geen oordeel vellen of een term goed of juist is. Ik constateer alleen dat men in Vlaanderen een bvb Bulgaar werkzaam in één van de Europese instituties in Brussel, met een goed salaris, geen allochtoon noemt. Ik heb het dan over het gesproken taalgebruik binnen het beroepsleven. (In de statistieken, dat is iets anders, daar is er inderdaad die mogelijkheid wel. ) Een Bulgaar die uit zijn land de armoede ontvluchtte en hier in ons land probeert de eindjes aan mekaar te knopen, dat is in de beleving dan wel een allochtoon.
Het woord allochtoon heeft een bijklank gekregen. Het verwijst naar armoede, achterstelling, . Naar een minderheid.
Ik hoorde mensen die we als ‘allochtoon’ bestempelen, die benaming verwerpen. Ze willen niet zo worden genoemd. Misschien komt er binnen een jaar of 10 of 20 een nieuwe benaming om de mensen die we nu allochtoon noemen aan te duiden. Een term die niet meer die bijklank heeft. Net zoals het woord gastarbeider op een bepaald moment plots ‘fout’ was. In het begin van de economische migratie in de jaren eind 50 en 60 was gastarbeider perfect aanvaard. Op een bepaald moment in de geschiedenis, vraag me niet wanneer dat was, vond men dat fout. Want de gastarbeider was al lang geen ‘gast’ meer. Het zou denigrerend zijn hem nog zo te noemen. Hij zou hier zn ganse leven blijven. Dan begon men te spreken van een migrant. X aantal jaren klopte dat ook niet meer. Want de migranten kregen kinderen. En het kind van een migrant, kan je toch moeillijk nog een migrant noemen? En zo maakt de geschiedenis steeds nieuwe woorden die dan op een bepaald moment niet meer kloppen. Vaak onder druk van de mensen uit die minderheid zelf. Met het woord neger zit het anders in elkaar. Maar daar ben ik niet zo in thuis. Alleen weet ik dat een neger niet neger wil genoemd worden door een blanke. Omdat dat als een verwijt klinkt. Een neger kan dan weer probleemloos ‘neger’ zeggen tegen zijn zwarte vriend. Dat ligt helemaal anders.
Tot hier wat ik hierover denk. Ik heb zeker niet de waarheid hierover te zeggen. Het leuke van taal is dat het de ruimte tot discussie laat.
Groet
Sofie
Ik vond deze aanvulling over het begrip allochtoon en allochtonië op de blog van een zekere Marc De Coster. Over de oorsprong van het begrip allochtoon:
http://marcdecoster.blogspot.com/2008/01/allochtoni.html
Negerse groet uit België
Sofie